Η Μεγάλη και Η Μικρή Άρκτος

Η Μεγάλη και η Μικρή Άρκτος
Photo Credit: Konstantinos Basilakakos Photography

Η Μεγάλη Άρκτος είναι ο τρίτος αστερισμός σε μέγεθος, που καταλαμβάνει μία τεράστια περιοχή του βόρειου ουρανού. Είναι ευρύτερα γνωστή για τον σχηματισμό των επτά λαμπρότερων άστρων της. Για το μεγαλύτερο μέρος της Βορείου Αμερικής και της Ευρώπης, η Μεγάλη Άρκτος είναι πάντα ορατή στο νυχτερινό ουρανό, επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στον βόρειο ουράνιο πόλο.

Ο αστερισμός της Μικρής Άρκτου είναι πολύ λιγότερο ευδιάκριτος σε σχέση με αυτόν της Μεγάλης Άρκτου, ενώ ο σχηματισμός του τον μιμείται. Στην άκρη της ουράς της Μικρής Άρκτου βρίσκεται το λαμπρότερο αστέρι του αστερισμού, ο Πολικός Αστέρας, γνωστός και ως Βόρειος Αστέρας, αφού βρίσκεται κοντά στο βόρειο ουράνιο πόλο, γύρω από τον οποίο μοιάζουν να περιστρέφονται όλα τα άστρα κατά την διάρκεια της νύχτας.

Όλα τα άστρα της Μεγάλης Άρκτου έχουν ονόματα. Οι Μεράκ και Ντούμπε είναι από κοινού γνωστοί ως Δείκτες επειδή, όπως φαίνεται και στην φωτογραφία, αν τραβήξουμε ανάμεσα τους μία γραμμή θα δείχνει τον Πολικό Αστέρα. Είναι ένας ασφαλής τρόπος να βρίσκουμε το Βορρά. 

Ο Πολικός Αστέρας βρίσκεται στην άκρη της ουράς της Μικρής Άρκτου. Είναι ένας διπλός αστέρας και είναι δευτέρου μεγέθους. Το ένα συστατικό του είναι ένας Κηφείδης - μεταβλητός αστέρας. Βρίσκεται σε απόσταση μικρότερης της 1 μοίρας από το βόρειο ουράνιο πόλο και πλησιάζει όλο και πιο κοντά - θα φτάσει το εγγύτερο σημείο του το 2095!! Όμως εξαιτίας της ελαφράς περιστροφής του άξονα της Γης (μετάπτωση), ο βόρειος ουράνιος πόλος διαγράφει έναν κύκλο στον ουρανό - ο οποίος ολοκληρώνεται περίπου κάθε 26.000 χρόνια - και κατά συνέπεια ο Βόρειος Αστέρας δεν ήταν πάντα ο Πολικός, ούτε θα συνεχίσει να είναι στο μέλλον.

Η Μεγάλη Άρκτος
Photo Credit: Δημήτρης Μάλλιαρης

Σύμφωνα με την μυθολογία, η Μικρή και η Μεγάλη Άρκτος σχετίζονται με την γέννηση του Δία στην Κρήτη. Η μητέρα του Δία, Ρέα, κατέφυγε σε μία σπηλιά της Κρήτης για να ξεφύγει από τον Κρόνο, ο οποίος είχε καταπιεί όλα τα προηγούμενα παιδιά του φοβούμενος ότι κάποια μέρα θα τον ανέτρεπαν από την εξουσία. Στην Κρήτη ο Δίας γαλουχήθηκε από τις νύμφες Αδράστεια και Ίδη. Όταν ο Δίας μεγάλωσε και όντως ανέτρεψε τον πατέρα του, τοποθέτησε Αδράστεια στον ουρανό στην θέση της Μεγάλης Άρκτου και την Ίδη στην θέση της Μικρής Άρκτου.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη

Facebook Page: https://www.facebook.com/nightskygreece